Najważniejsze postanowienia ustawy o pozwach zbiorowych:
- Pozew może zostać złożony przez grupę liczącą co najmniej 10 osób, które opierają swoje roszczenie na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej.
- W sprawach dotyczących roszczeń pieniężnych niezbędnym jest ujednolicenie wysokości roszczenia. Oznacza to, że wszyscy powodowie muszą zgodzić się na taką samą „wycenę” swojego roszczenia i zaakceptować fakt, iż nie będą mogli oni później dochodzić dodatkowych roszczeń z tego samego tytułu (z uwagi na powagę rzeczy osądzonej). Ustawa stwarza jednak możliwość tworzenia podgrup (minimum 2 – osobowych), w ramach których roszczenia mają być jednolite. Wysokość roszczeń poszczególnych podgrup może być różna.
- W sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego.
- Powództwo wytacza w postępowaniu grupowym tzw. reprezentant grupy, który co do zasady musi być członkiem grupy.
- Obligatoryjne jest zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym. Umowa regulująca wynagrodzenie pełnomocnika może określać wynagrodzenie w stosunku do kwoty zasądzonej na rzecz powoda, nie więcej niż 20 % tej kwoty.
- Opłata sądowa od złożenia pozwu wynosi 2% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tys. zł. Dodatkowe koszty mogą pojawić się w związku z ustanowieniem przez sąd, na wniosek pozwanego, kaucji na poczet kosztów postępowania sądowego, nie wyższej jednak niż 20% wartości sporu. Składający pozew będzie musiał zdeponować wówczas odpowiednią kwotę w gotówce.
- Przebieg postępowania:
- postępowanie w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego,
- zarządzenie ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego (w poczytnej prasie),
- składanie przez osoby zainteresowane oświadczeń o wstąpieniu do grupy,
- złożenie przez reprezentanta listy osób, które przystąpiły do grupy,
- zarzuty pozwanego do członkostwa osób w grupie lub podgrupach,
- postanowienie sądu w przedmiocie zarzutów,
- zażalenie na postanowienie w przedmiocie zarzutów,
- początek merytorycznego rozpatrywania sprawy
- wyrok.
Reasumując, nie sposób nie zauważyć, iż postępowanie może bardzo mocno wydłużyć się jeszcze przed rozpoczęciem merytorycznego rozpoznania sprawy. W razie stosowania obstrukcji przez pozwanego, mocno utrudnionym może okazać się skompletowanie lisy osób, które będą należały do grupy, czy do określonych podgrup. Może okazać się to sporym wyzwaniem dla sądów, zwłaszcza w sprawach, gdzie ilość powodów liczona będzie w setkach. W ustawie nie została również uregulowana kwestia postępowania odwoławczego. Nie jest jasne zatem, jak będzie wyglądało procedowanie, gdy część członków grupy będzie zadowolona z zapadłego rozstrzygnięcia, a część będzie chciała wnieść apelację.